Note [original edition] :
NOTÆ.
Inscribitur Sura Arabicè
المعارج idest
Gradus pluralis numeri, quæ vox
legitur in versu quarto. Sed æquè recepta inscriptio est
ساءَل Interrogavit, à qua dictione
primus incipit versus. Est Meccana, & quatuor suprà quadraginta à
plerisque illi versus tribuuntur. Merces legentis erit eadem cum mercede
eorum
الذين هم لاماناتهم وعهدهم راعون
qui promissa sua, pactaque custodiunt.
I.
Interrogavit quidam interrogans. ] Quisnam iste fuerit, qui
Mahumetum interrogavit, his verbis indicat Zamchascerius :
وعن ابن عباس هو النضر بن حارث قال ان كان هذا هو الحق من عندك اللهم فامطر حجارة من السماء او
اتينا بعذاب اليم
Habetur ex Ebn-Abbas, hunc fuisse Alnodar
filium Hareth, qui dixit : O Deus, si hoc, quod dicit Mahumetus, est
veritas à te revelata, mitte è Cęlo pluviam lapidum, vel inflige
nobis pęnam dolorificam.
IV.
Habentem gradus. ] Pro his gradibus Gelal, & alii
intelligunt orbes Cęlestes, per quos ascendunt Angeli ad Deum, ut illius
imperia ad homines deferenda excipiant. Verùm, cùm dicatur hìc Angelos,
& Gabrielem ascensuros per eos ad Deum in die resurrectionis, &
judicii, in quo Deus præsens futurus est in terra omnium judex : nonnisi
ineptè dicuntur Angeli cum Gabriele ad eum ascensuri per orbes Cęlestes.
Commodiùs, ut puto, per gradus exposuissent Interpretes gradus Throni,
super quem sessurus est Deus in supremo judicio. Sed ea est Alcorani
infelicitas, ut, cùm sit ipse per se ineptus, & absurdus,
ineptiorem, & absurdiorem illum reddant Interpretes sui.
V.
Cujus erit spatium quinquaginta millium annorum. ] Alibi
constanter asserunt Moslemi, supremum judicium dimidię diei spatio
absolvendum. Ne autem videantur Prophetæ suo adversari : vel potiùs, ne
ipse adversari sibi convincatur ; censet Gelal hoc tàm prolixum tot
annorum spatium intelligendum esse
بالنسبة الى الكافر لما يلقى فيه من الشدايد واما المؤمن فيكون عليه اخف
respectu infidelium ob angustias, quas ea
die experientur. Fideles autem leviorem sentient eamdem diem.
Jahias aliter exponit juxta litteram Alcorani
كان مقداره خمسين الف سنة يقول هذا من مقداره لموكافتم فيه حساب الخلايق والقضاء بينهم وهو تبارك تعالى يفرغ منه في مقدار نصف يوم من ايام الدنيا
Erit spatium ejus quinquaginta millium
annorum. Nimirùm hoc toto tempore absolvetur examen, & redditio
rationis inter ipsas creaturas. Sed Deus absolvet judicium dimidio
diei communis. Zamchascerius sic explicat :
امّا ان يكون استطالة له لشدّته على الكفار وامّا لانه على الحقيقة كذلك قيل فيه خمسون موطنًا كل
موطن الف سنة وما قدر ذلك على المؤمن الا كما بين الظهر والعصر
Hoc dicitur, vel quia talis erit longitudo
ejus infidelibus ob angustiam, & afflictionem in illo : vel quia
revera tantum temporis spatium occupabit. Dicitur enim judicandas
fore in illo quinquaginta nationes, quarum singularum disquisitioni
mille anni deputabuntur. Verùm Fidelibus non erit spatium temporis
ad examen prolixius, quàm sit spatium à meridie ad vesperam.
X.
Neque interrogabit amicus amicum. ] Quia scilicet unusquisque
propria curabit, sibique timebit.
XV.
Deindè liberare eum. ] Idest omnia sua offerent scelesti pro
seipsis redimendis, cum intentione omnia recuperandi, ubi seipsos
redemerint.
XXXI.
Qui verò appetierint aliquid præter hoc. ] Idest, qui alias
fœminas præter proprias uxores, & ancillas carnaliter cognoverint.
XL.
Porrò non juro. ] Hìc etiam volunt Expositores, superfluam
esse particulam negativam
non.
XLII.
Inaniter disceptent. ] Arabicè est
يخوضوا ; quæ vox propriè significat
natare in piscina ; sed in
Alcorano significat, inanibus disputationibus tempus terrere.