AZOARA XXVII.
Seruum
nostrum dilectum, cui uidelicet multum profuimus, a templo haram ad
templum longinquum noctu sustulimus, ut eum de nostris
[91]
uirtutibus et mirabilibus doceremus,
qui omnia simul audimus atque uidemus.
[1]
Moysi quidem librum patefacientem uiam rectam filiis
Israël
posteris illius
bonae gentis, quam in arcam extulimus,
et illicita prohibentem dedimus, dicentes illis in
eo, quod bis terram ammitterent, illicque multum insurgerent,
terminoque primae
destructionis adueniente homines ferocissimos atque fortes super eos
suis domibus immitteremus.
Quod et ita fecimus. Deinceps illis auxiliati, et eos
super primos multiplicantes, filiis atque pecuniis abundantes
fecimus, dicentes :
Si
bene feceritis, uestris proficietis animabus si male, nocebitis. In
aduentu quidem termini secundi hostes superuenientes uestris
faciebus malum inferent, et templa, ut prima uice, aedificiaque
uestra funditus diruent, nec quid uestrarum possessionum dimittent.
Fortis tamen Deus uobis
adhuc ignoscet. Sed si uos reuersi fueritis, et ego, carcerem
omnibus malis infernum positurus.
[2]
hic Alchoran gaudii nuncius mercedem maximam seculo
futuro cunctis credentibus,
incredulis malum grauissimum nunciat.
[3]
¶
Homo suis negotiis impetuosus, aeque Deum pro malis ut bonis
obsecrat.
Sed quisque
suis humeris sua facta gestabit, siue fuerit erroneus, siue credens.
Quod cuique fiet euidentissimum, cum singulis librum apertum omnes
suos actus continentem,
ut pro legatis dinumeratos trademus. Nunc
saltim peccatis uestris imponatur terminus,
prius a nobis duobus
luminibus clarissimis, altero noctis, altero diei constitutis : illi
noctis deinceps tenebrositatem, illique diei splendorem adiunximus,
singula manifeste discernentes,
ut homo cum sciat annorum
caeterorumque temporum computum,
tum sibi uictum
commodumque perquirat.
[4]
Nos hucusque neminem laedentes, nisi prius
illi dato nuncio,
cum
uillam pessundari uoluimus, ei primates ad hoc gerendum atque
potentes immittendo, nostrum propositum peregimus :
qui sapientes omnium, et audientes,
omnium generationum post Noem laesarum, sicut et caeterarum culpas
sub certo numero cognoscimus.
Licet plurium sit uotum res festinari omnis tamen
festinatio nisi per me inanis est et cassa, qui gehennam male
gerentibus, ut illic dedecorati repulsique sine termino maneant :
[5]
credentibus, hocque
promerentibus, cum eorum facta sint mihi grata, paradisum tribuam,
his et illis de diuina
substantia, quae minime parua est, largiturus.
¶
En qualiter unum ab alio discerno, ut cuilibet innotescat, quoniam
alterius saeculi gradus est elatior, et exaltatio maior.
Ne malus sis et erroneus,
nullum Deo coaequa,
qui
tibi praecipit,
[6]
ut eum solum adores,
[7]
tuosque parentes honores,
eisque benefacias, si ad te uterque applicuerit, uel si unus uni.
Cumque senuerint, nullum uerbum graue molestumue, sed bene formosum
atque iocundum illis dicito,
teque illis in omnibus cum humilitate atque pietate
subiiciens, Deum precare, ut illis ueniam atque misericordiam
tribuat : quoniam tibi paruulo fomentum necessariaque tribuerunt.
Deus est agnoscens, quid
uestris inerit cordibus. Si boni fueritis, misericordiam et gaudium
praebebit.
[8]
Propinquis
item et pauperibus munera facite, sed non superflue.
Gerentes namque superflua, diaboli
ducentis homines ad incredulitatem, fratres existunt.
Ab illis autem spe commodi si
discesseritis, pulchrum facite † alioquin,
[9]
manus nec penitus apertas, nec
prorsus clausas habentes. Sic enim perderemini, et reprehenderemini.
Deus quisdem huic uictus
abundantiam, illi inopiam, pro uelle suo tribuit.
[10]
¶
Prolem uestram inopiae sumptus timore nullatenus interficite. Hoc
est enim peccatum maximum : et nos uictum illi, sicut uobis,
tribuemus.
[11]
Non
fornicemini. Hoc est scelus, uiaque praua.
A Deo positum haram non perimas,
nisi pro ueritate. Ab iniusto namque peremptore, praecipit Deus
iustitiam sumi : Ipseque uindex existet.
[12]
Pecuniam orphani ante
[92]
uenereos annos, nisi secundum modum sibi
meliorem, non tangatis. Firmitate facta perseueretis : quoniam uos
Deus inde percunctabitur.
[13]
Mensuram complete, pondusque rectum apponite. Hoc
enim iustum est et optimum.
[14]
Non dicatis quicquam, nisi cognitum. De dictis enim
uestris uos perscrutabuntur,
nestrum
uestrum
audire atque uidere.
Non eatis terras perscrutatum, plus debito et iusto.
per uos enim nec terra scissa, nec montium longitudines amplificatae
fient.
Haec enim omnia
coram Deo, nolente talia, peccata sunt. Praecunctis tamen prohibet
Deus,
ne cum ipso ponas alium.
[15]
Inde namque repraehensus, in gehennam pessimam
proiicieris.
Ad memoriam dicentium
illud, et reuersionem, in hoc Alchoran multorum discretionem
fecimus.
Unde satis
diligentes perpendant : quum si qui Deo coaequales atque participes
essent, uiam ascensus ad ipsum quaererent.
Quod ipse celsior illis, plus
caeteris malis abhorret :
cum ipsi soli coelum, et terra, omniaque subiiciuntur
nec est quod ipsi gratias non referat. Licet uos eas non
intelligatis, ipseque maneat expers iracundiae, ueniaeque dator.
Vobis, et alii saeculo non credentibus, intercapedinem
atque uelamen in legendo Alchoran
interponemus,
[16]
sigilla
suis cordibus imprimendo, ne scire queant, auribusque suis plumbum
infundendo. Unde fugiendo se retrahunt, cum eos audire contingit in
Alchoran, te nominantem Deum solum.
Nobis enim patens est, quid auscultant, uel quod de
te uerbum faciant. In multitudine namque dicunt, Eum sequamini, si
uelitis incantatores magique fieri.
Cum illis tot exempla proponendo, res adeo manifeste
discerno, cur errant a uia recta deuiantes ?
[17]
Illis dicentibus, Cum eritis ossa,
uel ad nihilum redacti, qualiter efficiemini homines noui ?
responde : Licet
lapidei, uel ferrei,
uel
si quid est durius, essetis, qui uos prima uice creauit, ad uitam
denuo uos resuscitandos reuocabit. Sua capita reflectendo,
quaerentibus terminum illius effectus, dic esse propinquum.
Die, qua uos Deus
reuocabit sua gratia, omnes respondebitis, putantes uos non nisi
parum moratos fuisse.
Persuade genti pulchriora melioraque Deum, ne suus
hostis manifestus diabolus illis se immisceat :
sed Deum meliorem cognitorem
imitentur, qui sibi pro uelle suo bonum siue malum daturus est.
[18]
Nec
nos te quidem ad hoc misimus, ut se tibi commendent, uel adorent :
Qui Dauidi psalterium
dedimus, quibusdam prophetarum prae caeteris sublimationem et
abundantiam permisimus.
Inuocent increduli, quos adorant Dei loco,
impossibiles sibi malum mutare uel delere : Non minus tamen malum
illis incumbet.
Deum
autem inuocantes, et in illius sperantes beneficiis, eius propinqui
sunt, omnis timoris expertes.
[19]
Non est uilla cui non noceamus, uel pessundemus ante
diem illum. Hoc enim nostro est praescriptum libro :
[20]
nec nos quis mandata facere
prohibuit, nisi primorum contradictores, uelut illi qui Themuth
camelae caedem prohibenti contradixerunt.
[21]
Nos quidem mandata
fecimus non ob aliud, nisi ut homines me timerent.
Somnium item quod te docuimus, ad
gentium admirationem, arboremque retractam pauci credunt, quod
incredulitatem graueque malum augmentant.
[22]
¶
Quum nos angelis iniunximus, ut se Adae subiicerent, omnes praeter
Belzebub, dicentem se nunquam subiiciendum creaturae luteae,
quique minatus est, quod
omnem gentem sibi praelatam modo suo praeter paucos diuerteret, si
usque ad
[93]
alium diem sibi Deus donaret
terminum, paruerunt.
[23]
Cui
Deus inquit : Hinc discede, gehennam cum sequacibus tuis pro factis
suis possessurus.
De
quotquot igitur eorum poteris, tuo sermone cum tua gente et filiis,
atque militibus, et peditibus, ac equis, ridiculum atque iacturam
facito. In eorum item substantia et prole portionem accipito, illis
imperans et blandiens : quorum nil nisi lapsum et praecipitium Deus
diligit.
Super gentem
autem sese mihi commendantem, nullius eris potentiae.
In uasis aequoreis uobis a Deo
permissis ad uestri commodi quaestum,
cum uos naufragium percutit, nullum nisi Deum
adiutorem habere potestis. Liberati uero, et in terra positi, ad
pristina mala recurritis : unde Deo semper ingratus homo permaneat.
Nonne timuistis, quod
iuxta portum uos absorberet, ut uentum lapides et arenas uoluentem
immitteret Deus, nec alium quam ipsum tutorem inuenistis ?
Timendum quoque, ne uos
alia uice redeuntes ob uestram maliciam summergat, omni tutore
carentes.
Filii quidem
Adae per nos honorificati, et per terram atque mare directi nostrae
manus beneficio, uictum illa bona saporiferaque susceperunt. Et
eorum quidem pars prae caeteris elationem et superabundantiam
sortiti sunt.
¶
Cuicumque liber suus lecturi dextra datus fuerit, die quasque gentes
cum suo nuncio uocabimus, nullam iacturam sentiet,
uir quisque
lumine priuatus fiet,
qui caecus in hoc saeculo perseuerabit.
Ibique plurimi te amicum libenter
susciperent,
nisi te
firmarem, tum ab eo quod tibi misi, ut aliud diceres, te
diuerterem : tum diabolus ad incredulos te diuergere niteretur.
Sicque te tutoris
expertem, in hoc saeculoque futuro dupliciter punirem :
pro more quoque nostrorum
prophetarum antecedentium nunquam uariando,
e terra te uellent eiicere, nec
nisi pauci post te tui morarentur.
[24]
A mane usque ad uesperam orationibus insiste, summe
cauens, ne matutinalis oratio deficiat. Tunc enim omnes adsunt
testes.
Oratio quoque
noctis superabundans, usquequo te Deus in uiam rectam dirigat, a te
semper fiat,
Deum sic
deprecante : O Deus, in uera me dirige, falsaque prohibe, mihique
uindicem ex parte tua tribue.
¶
Iam libro posito, salutem atque pietatem credentibus praebente,
incredulis uero nil nisi iacturam,
ueritas confirmatur, falsumque confunditur.
Sed homo semper
peruersus, a me sibi bonum tribuente, in partem contrariam
descendit.
[25]
Qui malo sibi contingente desperatus
efficitur.
Omnis enim
secundum sui modum operatur, Deo dinoscente, qui rectius
proficiscitur.
[26]
Perquirentibus cuius sit anima, dic Dei, qui tibi,
nil nisi paucam inde sapientiam tribuit.
Et si cum libro tibi dato discedere
uellem, non inuenires qui tibi redderet,
nisi diuina pietate superueniente,
quae in te maxima est.
Licet enim omnes homines atque diaboli ad unius talis
compositionem causa uenirent, sibimet mutuo proficientes minime
facere possent.
[27]
In hoc
Alchoran omnibus parabolis explanatis, plures manent
increduli,
dicentes, se
tibi minime credere, usquequo facias illis in terra fontem
manantem.
[28]
¶
Vel paradisum palmarum, uel uitium, atque riuorum foecundam tibi
pares,
aut res coelestes
super illos descendere, siue Deum et angelos tecum cunctis
uidentibus uenire facias,
aut domum auream, puram, et ornatissimam habeas, uel
ad coelum ascendas, indeque sibi librum ad legendum dimmittas : nec
prius tibi fidem adhibebunt.
Tu uero Deum ut te liberet,
exora, dicens : Non sum nisi uir nuncius, uias rectas patefaciens,
[94]
quibus credere nemo prohibet, nisi dicens me non esse Dei
nuncium.
Sciendum
quidem, angelum fuisse missum, si in terra morantes angeli hominibus
cohabitarent.
[29]
Inter me et uos Deus testis adest sufficiens, suam
gentem perspiciens, prorsusque dinoscens :
quo docente, quilibet uiam rectam
bene proficiscitur, et ab eo quilibet factus erroneus nunquam
dirigetur. Die congregationis omnium, caecis ac surdis, et mutis sua
facta dinumerantes, eos igne feruoris torquebimus : et quanto plus
arserint, tanto plus ignis apponemus.
[30]
Hi sunt, qui dixerunt, Cum nos in terram et ossa
redacti fuerimus, quomodo in nouas facturas reducemur ?
Nonne possunt perpendere, conditorem coeli terraeque
potentem, qualis ipsi sunt facere ? Ipse quidem illis terminum
absque mendacio posuit, quod eis nihil praeter incredulitatem
adiungit.
Si omnis Dei
substantia suae potestati subesset, expendere tamen timentes omnia
retinerent, quoniam inde auari sunt.
¶ Moysi IX. mirabilia manifesta facere patefecimus,
quod a filiis Israël perscruteris.
[31]
Unde Pharao illum magum esse
perhibuit.
Cui Moyses
respondit : Tu, quem iam mortuis annumero, scire deberes, haec tam
manifesta non esse, nisi solius Dei conditoris coeli et terrae.
Eum uero nitentem
proiicere a terra Moysen, fratremque suum et fautores omnes illius,
in mare summersimus :
deinceps filiis Israël ut terras colerent,
iniunximus, quos accedente alius saeculi termino, ueracissimo crebro
uenire faciemus.
Te
quidem deinde misimus, ut prolem gaudii summique doloris nuncius
fieres.
Ideoque pedetentim Alchoran
posuimus, ut homines pedetentim ipsum perlegant,
siue credant, seu minime.
Illi uero quibus committitur, cum illis legitur, Deo se
humiliant, adorantes ipsum
et dicentes :
O Deus, iam tuum praeceptum
adimpletum est.
Istique
preces suas multiplicant, humiles et lachrymantes effecti.
[32]
Seu Deum, seu
misericordem appelles, eius solius nomina sunt. Orationes autem uoce
mediocri funde,
Deoque
gratias redde, qui sublimis sublimium, et omnium maximus, nec filium
nec participem in regno, nec adiutorem seu uindicem habet.