AZOARA XXVIII.
[1]
Deus quidem
glorificandus est, ipsique grates persoluendae, quoniam homini suo
librum directionis sufficientis absque falsitatis admixtione capacem
tradidit :
ut per ipsum
uerbis seriis et castigatoriis rumorem pleni gaudii, uidelicet
acceptionem mercedis
interminabilis
et optimae, credentibus et
benefacientibus patefaciat.
[2]
Dicentibus autem Deum sumpsisse filium,
quod ab ipsis et a patribus suis est
ignoratum, cum hoc sit mendacium pessimum, dicat :
Quoniam nisi uerbum illud
mutauerint, sponte uim atque dedecus passuri negabunt.
Et nos, qui cunctas res mundanas
illis formosas apparere fecimus, ut uideremus, quis melior
efficeretur,
terram
esurientem, et omnium suorum inopem
statuemus.
Eos imitari noli, quoniam fortassis perditis
associareris. Ad maiorem fidem publicae resurrectionis,
quoddam nostrum miraculum
de quibusdam adolescentibus ad cauernam atque arrachim profectis atque
sopitis, qui diuinam misericordiam uiamque rectam Deum precati sunt,
in medium ducatur.
¶
Nos igitur in illa cauerna aures suas per certum annorum spacium
obstruximus,
et deinde
resuscitauimus, nec eorum quis numerum dierum sopitionis
resuscitatus agnouit.
De
quibus haec est narratio uera. Fuerunt quidem illi uiri boni, per
nos ad uiam rectam deducti et adiuti, Deum solum, non alium
adorantes.
Unde per nos
resuscitati, cordeque iustificati dixerunt :
Haec nostra gens Dei loco adorans
idola, unde nullam possunt inducere demonstrationem, nec quis
deterior est imponente mendacium Deo, temerarie deuiat. Eam
nullatenus imitabimur, cum suus error longus sit, et inanis :
[3]
Sed unum solum
[95]
Deum adorabimus, coeli terraeque conditorem.
Vos ergo discedentes ab
illis, quos inuocant loco Dei, ad cauernam tendite, ibique Deus
uobis misericordiam et rerum sufficientiam tribuet.
Eos quidem sopitos sol oriens in
dextra parte percutit, occidens in sinistra.
Illis in medio positis atque
sopitis, licet quilibet aspiciens eos uigiles extimaret, eorumque
cauis brachiis extensis ante hostium accumbit, illis in dextra
sinistraque praemunitis, unde quilibet super illos ascendens, prae
timore fugiendo discederet.
Eorum quidem quilibet resuscitatus de suae sopitionis
spacio, quaesitus diem dieiue portionem affirmaret, cum hoc soli Deo
sit cognitum. Unde ipsi proponentes eorum aliquem ad urbem cum
argento mittere, nisi quod commodius et saturitatis efficacius
uideretur, sibi uictum afferret, dixerunt, Ad leuia uiliaque
progredere, nostram noticiam dissimulans.
Si enim te cognouerint, bonus
ulterius perseuerare non poteris : quoniam aut te lapidabunt, aut ad
legem suam diuertent.
Hoc quidem est mirabile Dei, quo dirigente quoslibet, ad uiam rectam
directi sunt : deuiante quidem, nemo diriget.
¶ Nos quidem eum notificauimus, ut sic constantius atque firmius
perciperent homines horam illam postremam futuram. Quibusdam
deinceps controuersantibus, super illos aedificia facere, Deus
optime prae caeteris eorum esse dinoscit : uelut nunc etiam quidam
uictores inquiunt, Faciamus super eos templa nostra.
[4]
De numero quidem suo ambiguitas
nata est. Quidam enim perhibent eos tres fuisse, et quartum suum
canem : quidam quinque, canemque sextum. Alii eos septem, et canem
octauum. Sic quisque pro uelle suo de secretis et occultis loqui
potest. Deus autem eorum certum scit numerum, paucissimis cognitum.
Tu uero nihil inde perscruteris, nec quid falsum et non euidens inde
proferas.
[5]
Nihil item te facturum firmes,
nisi superaddito, Si Deus uoluerit.
Quando cuiuspiam oblitus fueris, dic : Tu Deus doce me uiam
rectiorem ista.
Spacium
autem sopitionis praedictorum in cauerna fuit CCCLX.
{1}
annorum,
Deo quidem notum : cuius
sunt arcana coeli et terre. Esto uidens et audiens haec, quoniam
nullus tibi prodesse poterit, nisi Deus. Unde nec te commendes alii,
nec ipsi participem ponas :
legeque caeteris librum tibi a me traditum, cuius
uerba nemo uariet. et cum inuocantibus Deum, quem non alium uindicem
inuenies,
patienter
sustine a mane usque ad uesperam : diuinamque faciem ita desidera,
quod ad huius saeculi pulchritudinem oculos tuos nullatenus
diuertas. Nec imiteris secordes et negligentes, qui scilicet suarum
uoluptatum, quae nihil sunt, studiosi, gerenda praetermittunt.
[6]
Diuinamque ueritatem
nullatenus celes : cui quisquis uoluerit credat, caeteri maneant
increduli. Quos die iudicii prorsus igne circundabimus, eisque
postulantibus caeteri dabunt aquam, quasi stillicidium oculorum
corrodens : qui potus est pessimus.
Credentes et benefacientes, sua non amittent
opera.
[7]
¶
Illi namque paradisum fontibus amoenam, et illic annulos, et torques
aureos, et ornatus sericos uirides et deauratos possidebunt, et in
lectis auleatis accumbent. Et haec est maxima merces, et
interminabilis.
[8]
Parabolam de duobus hominibus audiant, quorum alteri
duos hortos semper fertiles palmis circumsitos,
et messes ac fontes immixtim, nec
sine substantia tenentes : alteri nullum dedimus.
Ille itaque socio suo, deridens
ipsum, inquit : Te ditior atque sublimior ingente mea merito
censeor.
Deinceps alium
secum adducens, hortos suos animae suae noxius ingressus dixit : Nec
hoc nunquam dolendum, nec me surrecturum extimo :
uel si resurrexero, nunquam
ulterius tale quid reperiam.
Socius uero castigans ipsum, respondit : Iam audio,
quoniam tu quidem es incredulus, minime confidens in Deum, qui te de
terra plasmauit, et uirum fecit.
quid ego ? Deum et dominum adoro, nec ei
[96]
quenquam participem pono.
Tu quidem tuos hortos ingressurus,
deberes dixisse, Si Deus uoluerit. Ab ipso namque solo omnis uis
atque uirtus procedit. En mihi minus substantiae prolisque
possidenti,
Deus forsan
dabit tuis hortis melius, illisque coeleste fulgur, seu pestem
reducentem eos ad arenositatem atque sterilitatem, seu diffluxum
immittet.
¶
Vel forsan tellus penitus fontes absque spe possibilitateue reductus
absorbebit.
Eos itaque
peste coelesti prorsus circumdante, arboribusque confusis possessor
suus ad distorsionem manuum redactus inquit : Vellem in Deum
credidisse, nec ei participem posuisse.
Sed tunc ex Dei parte nec tutorem nec adiutorem
habuit.
Sic Dei mandata
complentur, qui ueracissimus mercedem optimam, finemque bonum
efficit.
Doce item
homines huius uitae similitudinem esse, qualis est aqua coelitus
demissa. Quae cum terrae foetibus immisceri debeat, uentis
superuenientibus hinc et illinc distracta dissipatur, Deo super
omnia potente.
[9]
Proles
atque substantia sunt, uitae huius saeculi iocunditas et
pulchritudo.
[10]
Quibus meliora remanent apud Deum, unde sperantibus et
bene facientibus, optima remuneratio praebetur
die, qua montes localiter moueri
faciam, terramque manifeste apparentem uidebitis.
Deus dicet omnibus tunc
congregatis, quo nullus aberit : Vos qui negastis me posuisse uobis
terminum istum, sicut prima uice creati iam acceditis.
Tunc illlis aperto suorum operum
libro tradito,
[11]
increduli contemptibiles atque dolentes effecti
dicent : Heu heu, quam malus liber hic, qui nec de minimis nec de
magnis quicquam praetermittit. Omnia namque facta sua coram stanti
perlegent, nec Deus cuiquam iniuriam faciet.
Quando nos iniunximus angelis, ut
sese Adae subiicerent, omnes praeter Belzebub, qui et diabolus
factus a Deo discessit, praeceptum perfecere. Illum autem uobis
hostem pessimum, filiosue suos Dei loco cur inuocatis ? Quam est
nequam atque praua haec incredulorum mutatio ?
¶
In creatione quidem coeli et terrae, animarumue uestrarum, eos
nullatenus testes adhibui, nec pro quoquam meo negotio gerendo
quenquam errantium assumere uolui.
Die uero qua dicemus, ut participes nostros a se
positos inuocent clamantes, responsum non accipient. Unde nos illis
incredulis suum confusorem immittemus,
et focum uidebunt, seque casuros in ipsum
praenoscent : minime tamen euitare poterunt.
Licet in hoc Alchoran multas
hominibus parabolas praemisimus, plurimi tamen eorum disceptant et
ambigunt.
Voluntas et
inquisitio tuorum antecessorum tantum gentes in nunciorum aduentum
ad Deum conuerti uetuit, usque quo diuina uis superueniens malum
intulit.
[12]
Nunciis quidem
nil praecipio, nisi quod boni nuncii castigatores et correctores
existant. Increduli uero disceptationes ineunt, ut ueritatem
extinguant, et nihil atque uana dicendo ueritatem delent. Sicque mea
praecepta et castigamina summe derident.
[13]
Quis est illo deterior, qui prius
doctus uerba Dei, postea discedit, et ipsorum actuum suorum
obliuiscitur ? Eorum corda ne sapiant, sigillis inclusimus,
auribusque suis plumbum infudimus. Unde licet eos ad uiam rectam Dei
piissimi ueniaeque datoris uocaueris, nunquam exaudient.
Quibus, si ad eorum facta
respiceret Deus malum festinanter incumberet.
Sed iam eis terminus immutabilis
positus est,
uillis ob sua malefacta destructis, terminus semper
praescriptus est.
Moyses
quidem suum mancipium sic affatus est : Nullatenus a me discedas,
donec uel applicuerimus ad duorum marium conuentum, uel simul per
annorum spacium iuerimus.
[14]
¶
Illi ad marium coniunctionem applicati, sui piscis in aequora
[97]
tendentis iter obliti sunt.
Ipsis deinceps trans mare uectis
mancipium rogatum, ut eis pransum praeberet, inquit : In hoc itinere
labor nobis partus est.
Ad lapidem namque quo applicuimus, solo diabolo
impediente oblitus sum piscis, qui ad maris pascua consueta rediit.
Quid mirandum est ?
Hocque modo suo atque uelle Moyses contigisse firmauit. Illi
deinceps reuersi,
perscrutatum quendam de gente nostra, cui
misericordiam et de nobis sapientiam contulimus, inuenerunt.
Quem Moyses ut eum sequi
posset, uiamque rectam per ipsius sapientiam addisceret, precatus
est.
Cui ille respondit,
mecum durare non poteris :
Quippe super rem, unde nihil scire poteris,
indurares.
Dixit Moyses,
Deo uolente, me quilibet sustinentem, nec te in quoquam offendentem
semper inuenies.
Cui
ipse : De nullis itaque rebus me perscrutare, usquequo tibi
dixero.
¶
Illis itaque profectis usque nauis conscensum, ille nauem rupit, ut
in aqua gentem summergeret. Cui Moyses inquit : Rem difficilem atque
grauem iam perpetrasti.
Et
ille : Nonne tibi intimaui, quoniam mecum indurare non posses ?
Et Moyses : Noli me
tantum obliuionis arguere, nec mihi pro meo negotio tantam
uerecundiam seu molestiam inferre.
Deinceps illis profectis, mancipium quoddam occurrens
ille peremit. Cui Moyses inquit : Mancipium absque iure peremisti,
et sic iniurius es.
Cui
ipse : Nonne satis praedixi, te minime mea mecum toleraturum ?
Et ipse, si de me
quicquam ulterius perscrutatus fueris, a modo non patiar : quoniam a
te iam multa perpessus sum.
Illi deinceps ad uillam profecti perscrutatum
hospitium, a nemine recepti, ad parietem cadere uolentem
accesserunt. Quem super se Moyses extollens, inquit : Si uellem,
hinc precium sumerem, respondit alius,
Hic huiusmodi facta uestram
separationem perimit. Aliud etiam tibi propalabo, quare mecum
nequaquam indurare potuisti.
Nauis rupta pauperum erat possessio, per quam sibi
uictum in mari quaerebant. Quam ne rex immensus eos persequens,
omnesque naues ui capiens sumere dignaretur, per rupturam ad
uilitatem redigere uolui.
Puerulus item interfectus, omnibus suis parentibus
fidem adeptis, incredulus existit. Unde ego timens, ne factus
adolescens suos parentes a fide ui distorqueret,
malui quod Deus sui loco meliorem,
magisque pium restauraret.
Paries autem fuit duorum orphanorum, sub se reseruans
illis thesaurum pii patris sui. Quos si Deus ad annos discretionis
perduceret, suum ibi thesaurum reperirent. Haec igitur occasio nos
disgregat.
¶
Si quis te de Alexandro percunctatus fuerit, dic ei,
nos dedisse sibi regnum et iudicium
in terra, omniumque rerum scientiam,
quam ipse semper secutus est,
usquequo ad solis ortum applicuit,
et eum in fonte luteo quiescentem inuenit. Eidemque tunc iniunximus,
ne repertis illic hominibus bonum seu malum inferret.
Omni namque illis nocenti, ad nos
suo facto reditu malum iniiciemus grauissimum, sicut et omnibus
malis.
Credentes et
benefacientes a nobis uerbum dulcissimum, optimamque mercedem
accipient.
[15]
Deinceps sua
ductus sapientia,
ad
solis adscensum, illuc peruenit, quo sol super homines adscendit,
inter quos nullum obstaculum posuimus.
Demum ipso ad montes
applicante, reperienteque prius homines nullum uerbum intelligentes,
precati sunt citrapositi
Alexandrum, ut ipsis et transmontanis terrae uastatoribus clausuram
et obstaculum insereret.
Eique precium ob hoc pepigerunt. Quod et ipse
pollicitus est, ipsisque Deoque suis coadiutoribus.
[16]
¶
Ut incudes itaque cunctas, caeteraque ferramenta, ut prius per eorum
interpositionem montes
[98]
connecteret,
deincepsque cuprum ad superinfundendum afferrent iniunxit.
Quo facto, ulterius illi
transmontani, nec illud perforare, nec malum facere
Dei pietate subueniente
poterant.
Termino uero ueracissimo, quem Deus
praescripsit, contingente, illud fiet minutissimum.
Tuncque cornu pulsaturi omnes
conuocabimus.
¶ Tunc etiam incredulis paradisum
uidere permittemus,
qui prius auditu
uisuque priuati, opinati sunt,
meam
gentem illos adoraturam, quos Dei loco inuocabant : et infernum
illis hospitium tribuemus,
ob hoc quod praecepta prophetarum deridebant, nec
diuinis miraculis, nec diei publicae congregationis coram me fidem
adhibebant.
Sicque
licet opinati se benefacere,
facta sua perdiderunt,
nullum examen habituri.
Credentes
autem, et benegerentes, paradisum
hospitium sempiternum, minime timentes illinc eiici
uel exulari, possidebunt.
Sed licet aequor eiusue duplum in incaustum flueret,
primum ipsum deficeret, quam uerba praeceptaque Dei penitus inde
scriberentur.
[17]
Tibi
quidem praecipio, ne te quid aliud esse quam hominem perhibeas, nec
testificeris alium quam unum solum Deum esse. Omnis deinde sperans
se Deo coniungendum, bonum opus perpetret, nec Deo quenquam
participem statuat.