AZOARA XXXI.
In n. d. p. e. m.
Quanquam hominibus inde
parum tractantibus, suus ad iudicii diem transitus plurimum accedit.
Aliqui tamen nouum illis
ex Dei parte missum auscultant et irrident :
[1]
suo nequaquam corde thesaurizantes
illud, sed indignando dicentes : Iste nil aliud quam homo, sicut et
nos, cum arte sua magica nobis accedit,
cuius uolumen allatum uel somnium est, suumue
fictitium.
Sed Deus
omnium auditor et cognitor, omne uerbum coelo terraque propalatum
dinoscit.
Villa quoque
prius non nisi per confusionem et uim illatam, ad fidem conuersa
est.
Alios enim nuncios
carnales atque durabiles,
cibis
potientes ante te misimus,
quod a sapientibus quaesitum perfecte cognosces.
Cum quibus nostro ueraci
termino firmato, dilectos nostros saluauimus. Incredulos autem
pessundedimus.
Cur igitur non timetis,
cum uobis librum nostra praecepta ferentem
misimus ?
¶
Quotquot uillarum noxiarum, quarum loca caeteris gentibus
restaurauimus, huc usque confudimus,
cum malorum praesenserant aduentum, libenter se
retraherent.
Vos autem
perfidiam minime derelinquetis, sed ad uestras mansiones reuertetis,
usque quo percunctati
dicetis : Nos quidem erronei malefecimus.
Hoc quidem uerbum tacebitis, nisi
prius quam si messis manu uestra prostrati.
Nos quidem ueritatem crebro
sistentem falso protulimus, ut ipsum confunderet. Vobis autem tum ob
falsiloquium, tum ob incredulitatem malum inferet Deus :
cuius sunt uniuersa coeli
terraeque, cui semper assistunt,
ipsum iugiter inuocantes nocte dieque totius expertes
ludibrii.
[2]
¶
Ubi sumpserunt e terra sibi constitutum Deum, et effectum ?
Si esset Deus nisi unus,
omnia funditus perirent. Deus autem excelsi throni dominus, dictum
eorum abhorret,
cuius
omnium opera perscrutantis, minime facta perscrutabitur,
quisquam illius loco Deum alium
assumens : quod uerum esse, nemo demonstrare poterit. Hic sermo
praesens etiam adhuc, atque praeteritum amplectitur. Plures etiam
ueritatis inscii, ab ipsa longe dissident.
Prophetam nullum ante te misimus,
nisi qui perhiberet Deum unum solum esse. Me igitur omnis adoret.
[3]
Dicunt autem plures,
Deum nullatenus hoc uolentem sumpsisse filium qui tamen bonos
homines,
qui uerbum
praeceptumque Dei nullatenus transgrediuntur, diligit,
sciens quod manibus inhaeret et
posterius : coram quo nemo nisi suo iussu prolocutor uel exorator
statuetur, Deum scilicet timens.
[4]
Ponens autem secundum Dei loco, gehennam, prout mali
merentur, introibit.
Nonne uident increduli, quomodo coelum et terram
illis primo creatis, clausis atque sterilibus aperuimus, et ex qua
omnia uiuentia produximus ? Cur igitur non credunt ?
[105]
In terra quoque
montes magnos ad ipsius firmitatem, et ualles atque planicies ad
itinera transitusque cognoscendos,
et coelum tectum optimum posuimus : quae stulti
nequaquam admirari sciunt.
Diem item et noctem continuauimus, et solem ac lunam,
et omnes in circulo mobili currentes fecimus.
Nec ante te quenquam immortalem
condidimus hominum, ut te mortuo superstes existeret.
Omnis enim mortem gustabit, et
uobis omnibus ad me redituris, quibusdam bonum quibusdam malum
inferam.
Increduli tamen
te uidentes, diuinum nequaquam nomen inuocantes, te non adorantem
idola sua deridebunt.
[5]
Homo enim res est festinans, et transitoria. Me autem
uobis meas uirtutes patefaciente, nolite festinare, uel impetum
facere.
Sed ipsi quaerent a te terminum illum, si uerax es.
[6]
Sciant autem omnes increduli,
quorum faciebus atque lateribus ignis inhaerebit perpetuus, eum
terminum ex improuiso futurum, nemine praedocente ipsum.
[7]
Tuncque stupidi facti, nusquam
diuertere se poterunt.
¶
Similiter caeterorum prophetarum ante te derisores, ex sui ludibrii
modo malum sustinuerunt.
Sed quis tuebitur uos die seu nocte a Deo ?
An illi, quos adoratis
Dei loco, qui nec se a nobis liberare, neque uindicare queunt ?
Illos autem Deum
nominare desinentes, parentesque suos, in uitae prolixitatem
protraximus. Nonne uidere queunt, quod terram e capitibus suis
minuere fecimus ? An se uictores fore cogitant ?
Ego quidem uos nequaquam alloquor,
nisi cum uerbo diuinitus misso, surdis inaudibili.
[8]
Malo uero quoquam eos attingente
dicunt, per Deum, nos ad nostri detrimentum uiximus.
Illa namque die, qua nullus
iniuriam sentiet, nec beneficium quotquam, siue fuerit aureus,
sinapisue granum computando praetermittemus, actusque omnium
aequilibriter examinabimus.
[9]
Moysi quoque, nec non et Aaron, alfurkan lucem atque
memoriam timentibus corde Deum,
et horam uenturam tribuimus, sicut et hanc sibi
doctrinam.
Cur igitur
non credunt eam ?
¶
Abraham quoque prius discretam rerum actionem per me doctus, me
audiente,
[10]
patrem suum
atque gentem increpans, quaesiuit, Cur in idola credebant ?
Cui illi respondebant,
se reperisse, parentes suos adorauisse illa.
[11]
Eo quidem dicente, Tunc eos
parentesque suos errore manifesto detineri :
responderunt, Hoc ne serio seu ludi
ore locutus es ?
Inquit
ille : Unum solum Deum, coeli terraeque conditorem esse testor.
Egoque per Deum uestra
fallam idola, ut sic saltim conuertatis uos ad fidem.
[12]
Fregit igitur omnia praeter
maximum, ad quod redirent.
Illis deinde quaerentibus, quis hoc perpetrasset ?
responderunt alii, Se
audisse illud fieri a quodam puero, cui nomen Abraham.
¶
Illum deinceps eorum praecepto in praesentiam hominum, qui testes
inde fierent,
adductum
interrogabant, An hoc de suis idolis peregisset ?
Quibus ille respondit, Hoc a maximo
superstite perpetratum esse : quod ut ab ipso, si quicquam proferre
posset, percunctaretur, iniunxit.
Illi itaque ad se conuersi, capitibus inclinatis
confessi sunt, se malos et erroneos extitisse.
Quibus ille dixit, Nonne sciuistis,
ea nihil proferre potuisse ?
Cur Dei loco, bonorum et malorum impotentes
adorastis ?
Hoc quidem
et uobis et illis est inutile. An indiscreti uiuitis ?
Dixerunt uero caeteri : Ad idolorum
uindictam ille comburatur.
Deus autem ignem frigescere, et salutem super Abraham
quiescere iussit.
[13]
Illi
quidem nocere uolentes, perdidimus :
Ipsum autem et Loth liberantes, ad terram benedictam,
ad opus gentium duximus.
Et eorum alteri Isaac et Iacob, docentes homines uias
rectas, proficisci dedimus.
Quibus et orationis studium, et eleemosynarum, ac
decimarum donum,
[106]
fidemque diuinam
iniunximus.
[14]
Loth quoque
nos propicii, quoniam
numero bonorum inerat,
ipsum sapientem fecimus, et a uilla male gerentium et
incredulorum eduximus.
[15]
Noë quoque nos prius adorantem exaudientes, gentemque
suam ab illa peste generali liberauimus,
et a suis contradictoribus, quos
uelut pessimos summersimus, uindicauimus.
[16]
Nos item testes iudicii Dauidis et
Salomonis, quod de ouium in hominum cultus ingressu protendebant,
Salomonem iudicando
perspicaciorem, et in omnibus sapientem atque discretum fecimus.
Dauidi quoque montes et aues Deum inuocantes submisimus,
et magisterium Martialium
indumentorum, quibus litis firmitas atque constantia paratur
patefecimus. Et non inde gratias agetis ?
[17]
Salomonem rursus praebuimus, ut cum
suo praecepto uentus immensus ad terram benedictam curreret : Et nos
quidem scientes omnium existimus.
¶
Per ipsum item daemones subtus terram et aquas ad mira gerenda
profecti sunt, me singula perspiciente.
[18]
Iob rursum clamantem, Tu Deus omnium piissimus atque
misericors, a malo superueniente me protege :
nos exaudientes malum abstulimus,
gentemque sibi suam atque substantiam restaurauimus : cum simus
propicii timentibus, et orantibus ac reminiscentibus.
[19]
Ismaël item et Hesdra, et Alchifla,
indurantes omnes,
et
patientes, ac boni, nostram senserunt pietatem et misericordiam.
[20]
Et Ionas, licet
iracundus discederet, cogitans nos nihil super id quod inuocabat
posse, tenebris inclusis ait, non esse nisi Deum unum, se uero malum
extitisse.
Nos igitur
respondentes illi, eum a tenebris liberauimus. Quippe nos saluamus
singulariter credentes.
[21]
Zachariam item, inuocantem Deum, et dicentem, Tu Deus
omnium optimus haeres, ne me solum dimittas :
exaudiuimus, suamque mulierem
adaptauimus, eisque Ioannem dedimus. Quia ad nos adorandum proni, et
diligentes, ac humiles semper reperti sunt.
Omnium rursum mulierum optimae, ab
omnibus intactae uuluae, nostram animam insufflauimus, et illam
filiumque suum manifestum miraculum gentibus posuimus.
¶
Mea quidem est gens una, et ego sum Deus uester. Me ergo adorate.
Sed licet gentes mea
praecepta discrepant, ac me cunctae redibunt,
nec quis credens beneque faciens
quicquam suorum operum, cum nos omnia scribamus, amittet.
Villa uero per nos confusa, nunquam
conuertetur,
[22]
usquequo
Gog et Magog exeant, et gentes undique conueniant.
Hora uerace tunc appropinquante,
quam suis oculis increduli uidentes lugebunt, dicentque : Heu heu,
cur unquam erronei uel mali fuimus ?
Deus autem tunc inquiet : Vos, et quos adorastis Dei
loco, gehennae lignum eritis, quo perseuerabitis.
Quo minime tenderetis, si illi dii,
quos inuocatis, ueraces essent, atque iusti.
Sed nunc uos omnes illuc ituri,
ignis strepitum atque feruorem nil audientes gustabitis :
unde prius benefaciens retrahetur,
nec quid inde sentiet,
nec illud maximum negotium timebit :
sed perseueranter angelis sic alloquentibus eos
associabitur. Haec est illa dies, quam praedicauimus,
qua Deus scilicet coelum inuoluet
atque plicabit sicut chartam : et sicut primo, ita nunc secundo
faciet. Hoc enim uobis incumbit, ut iteremus.
[23]
Post caetera quidem uerba in
psalterio scripsimus, istud solum de primo aliquo casu audierat :
Quoniam uiri boni terram haereditabunt,
ad quam Deum inuocantes
applicabunt.
[24]
Te quidem
sola pietate nostra gentibus misimus,
ut sola praecepta nostra doceas dicens :
principaliter non esse nisi Deum unum,
a quo si qui se diuerterint, dic te fecisse nuncium,
et nullatenus scire, utrum terminus sui reditus affinis sit, an
remotus, et an malum propinquum sit, an longe uenturum.
Hoc enim
[107]
solum praenoscitur a Deo
domino nostro uero iudice,
aeque dictum cordeque retentum
dinoscente,
qui nobis
aduersum incredulos auxilietur.